Περιέργα γεγονότα για το ελαιόλαδο

Μια από τις αγαπημένες μας ασχολίες είναι να ψάχνουμε μέσα σε διάφορα αρχεία, για να βρούμε όσο το δυνατόν πιο χρήσιμες και ευχάριστες πληροφορίες για το θέμα που μας αφορά. Έτσι συχνά πέφτουμε σε ενδιαφέροντα γεγονότα που δεν μπορούμε παρά να μοιραστούμε μαζί σας.

Ξέρετε ότι από την αρχαιότητα, η ελιά βρίσκει ευρεία εφαρμογή στον τρόπο ζωής μας; Με κλαδιά ελιάς τιμούσαν τους αθλητές στην αρχαία Ελλάδα μετά από αγώνες, και για καλύτερη κινητικότητα, οι ίδιοι αλείφονταν με ελαιόλαδο πριν από τους αγώνες.
Περισσότερες πληροφορίες για τις χρήσεις του ελαιολάδου, διαβάστε εδώ.

Η ελιά επίσης περιλαμβάνεται σε πολλές θρησκείες, φέροντας το σύμβολο της ειρήνης και της δικαιοσύνης.

Η ελιά είναι ένα είδος αειθαλούς δέντρου, με χαμηλό κορμό και πλατιά κόμη, που φτάνει από 8 έως 15 μέτρα ύψος, με μικρά σκούρα πράσινα, επιμήκη φύλλα και μικρούς οβάλ καρπούς, των οποίων το σχήμα και το χρώμα ποικίλλουν ανάλογα με την ποικιλία και το στάδιο ωρίμανσης. Μπορούν να παρατηρηθούν πράσινες, πρασινοκαφέ, βιολετί, καφετί και μαύρες ελιές.

Η μακροζωία του ελαιόδεντρου οφείλεται στη δύναμη και την ικανότητά του να επιβιώνει σε αντίξοες συνθήκες.

Τα ελαιόδεντρα μπορούν να αντέξουν ξηρασία, να προσαρμοστούν σε σχεδόν κάθε ηλιόλουστο ή ήπιο περιβάλλον, να ευδοκιμήσουν σε τους περισσότερους τύπους εδαφών και ακόμη να αντέξουν σε περιόδους χαμηλών θερμοκρασιών.

Ιστορικά, η ελιά είναι ένα από τα φυτά για τα οποία υπάρχουν μεγάλες αντιφάσεις όσον αφορά την προέλευσή της. Μελέτες άνθρακα σε φύλλα δείχνουν ότι αρχαία δέντρα με γονιδίωμα παρόμοιο με την ελιά χρονολογούνται από την περίοδο του Ολιγοκαίνου, ή την περίοδο πριν από 20-40 εκατομμύρια χρόνια, στην περιοχή της σημερινής Ιταλίας, Αλβανίας, Μακεδονίας, Μαυροβουνίου.

Η σύγχρονη ελιά θεωρείται ότι προέρχεται από τις αρχαίες γαίες της Περσίας και της Μεσοποταμίας πριν από περίπου 10.000 χρόνια (τα σημερινά Ιράν, Ιράκ, Συρία, Λίβανος, Κουβέιτ). Οι καρποί της ήταν βαθιά εκτιμημένοι ήδη τότε, χρησιμοποιούμενοι για τροφή, καλλυντικά, θεραπεία και πολλές άλλες χρήσεις.

Υποστηρίζεται ότι γύρω στον 28ο αιώνα π.Χ., χάρη στους Φοίνικες, το ελαιόδεντρο τελικά φτάνει στην αρχαία Ελλάδα, την Καρχηδόνα και τη Λιβύη. Στους επόμενους 25 αιώνες, μέχρι το 1500 π.Χ., οι ελιές γίνονται μεγάλη επιτυχία στη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία και διαδίδονται και καλλιεργούνται και στις υπόλοιπες μεσογειακές χώρες, αρχικά στην Ιταλία και μετά στην Ισπανία, τα νότια μέρη της Γαλλίας και την Πορτογαλία.

Φαίνεται ότι η βρώσιμη ελιά υπήρχε μαζί με τους ανθρώπους για περίπου 5000 έως 6000 χρόνια, επιστρέφοντας στην πρώιμη εποχή του Χαλκού (3150 έως 1200 π.Χ.). Η προέλευσή της μπορεί να ανιχνευθεί στη Λεβάντε βάσει γραπτών πινακίδων, κουκουτσιών ελιάς και ξύλινων θραυσμάτων που βρέθηκαν σε αρχαίους τάφους. Ήδη το 3000 π.Χ. οι ελιές καλλιεργούνταν εμπορικά στην Κρήτη· μπορεί να ήταν πηγή πλούτου του Μινωικού πολιτισμού.

Τον 16ο αιώνα, η ελιά μεταφέρθηκε από την Ισπανία στη Νότια Αμερική, με τα πρώτα φυτεμένα δέντρα στη Λίμα από τον Αντόνιο ντε Ριβέρα, το μακρινό 1560. Η καλλιέργεια ελαιόδεντρων εξαπλώθηκε γρήγορα στις κοιλάδες της ξηρής ακτής του Ειρηνικού στη Νότια Αμερική, όπου το κλίμα είναι παρόμοιο με το μεσογειακό.

Οι Ισπανοί ιεραπόστολοι εγκατέστησαν το δέντρο τον 18ο αιώνα και στην Καλιφόρνια. Καλλιεργήθηκε για πρώτη φορά στη Μισιόν Σαν Ντιέγκο ντε Αλκάλα το 1769 ή αργότερα περίπου το 1795. Κήποι οπωροφόρων ξεκίνησαν σε άλλες αποστολές, αλλά το 1838 επιθεώρηση βρήκε μόνο δύο ελαιώνες στην Καλιφόρνια.

Η καλλιέργεια ελιών για παραγωγή ελαιολάδου έγινε σταδιακά μια εξαιρετικά επιτυχημένη εμπορική επιχείρηση από τη δεκαετία του 1860 και μετά.
Προϊόντα premium εξαιρετικού παρθένου ελαιολάδου με αποδεδειγμένη προέλευση και ποιότητα μπορείτε να βρείτε εδώ.

Σήμερα, σε όλο τον κόσμο υπάρχουν πάνω από 865 εκατομμύρια ελαιόδεντρα, σε πάνω από 500 επίσημα αναγνωρισμένες ποικιλίες, με πάνω από 2000 διαφορετικές καλλιέργειες, σε 41 χώρες παγκοσμίως. Τα περισσότερα βρίσκονται κυρίως στη Μεσόγειο, αλλά εκτός από την Ευρώπη, την Αμερική, την Αφρική και την Ασία, ελιές καλλιεργούνται ακόμη και στην Αυστραλία και τις Φιλιππίνες.

Παγκοσμίως, πάνω από το 90% της παραγωγής πηγαίνει ετησίως στην παραγωγή ελαιολάδου, ενώ το υπόλοιπο 10% διανέμεται κυρίως για άμεση κατανάλωση και καλλυντικούς σκοπούς.

Η πρώτη θέση στην παραγωγή ελαιολάδου ανήκει στην Ισπανία, της οποίας οι ποσότητες ισοδυναμούν ετησίως περίπου με το μισό της συνολικής παραγωγής. Η δεύτερη και τρίτη θέση ανήκουν στην Ιταλία και την Ελλάδα, με διαφορά περίπου 300.000 μετρικών τόνων μεταξύ τους.

Η σύνθεση και οι διατροφικές ιδιότητες του ελαιολάδου ποικίλλουν ανάλογα με την ποικιλία, το υψόμετρο, την εποχή συγκομιδής και τη διαδικασία εξαγωγής. Αποτελείται κυρίως από ελαϊκό οξύ (έως 83%), με μικρότερες ποσότητες άλλων λιπαρών οξέων, συμπεριλαμβανομένου του λινολεϊκού οξέος (έως 21%) και του παλμιτικού οξέος (έως 20%).

Περισσότερες πληροφορίες για τη σύνθεση του ελαιολάδου, διαβάστε στο Χρήσιμες ουσίες στο εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδο.

Τα γευστικά χαρακτηριστικά και οι ωφέλιμες ιδιότητες των ελιών εξαρτώνται επίσης σε μεγάλο βαθμό από το τεροάρ (τεροάρ - το πλήρες φυσικό χαρακτηριστικό του περιβάλλοντος όπου καλλιεργούνται φυτά όπως τα σταφύλια και οι ελιές. Το τεροάρ περιλαμβάνει παράγοντες όπως ο τύπος εδάφους, η τοπογραφία και γεωγραφικές ιδιαιτερότητες και το κλίμα.)

Η Ισπανία, εκτός από το ότι είναι πρωταθλήτρια στην παραγωγή ελαιολάδου, κατέχει και την πρώτη θέση για το καλύτερο εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδο στον κόσμο. Φιλοξενώντας πάνω από 300 εκατομμύρια δέντρα, η ισπανική παραγωγή ελαιολάδου προέρχεται από 4 μεγάλες ζώνες, χωρισμένες σε 29 περιοχές. Η πιο πολύτιμη από αυτές, που δίνει πάνω από 70% της παραγωγής, βρίσκεται στο νότιο μέρος της χώρας και ονομάζεται Ανδαλουσία.
Επιλεγμένα εξαιρετικά παρθένα ελαιόλαδα από την Ισπανία μπορείτε να βρείτε εδώ.

Όπως αναφέραμε παραπάνω, οι διάφοροι τύποι εξαιρετικού παρθένου ελαιολάδου ποικίλλουν ανάλογα με τις ποικιλίες των ελιών. Οι ποικιλίες χωρίζονται κυρίως σε τρεις κατηγορίες:

1. Για παραγωγή ελαιολάδου - στην περιοχή της νότιας Ισπανίας υποστηρίζεται ότι φυλάσσονται πάνω από 700 είδη ελιών, τα περισσότερα από τα οποία προορίζονται για παραγωγή ελαιολάδου.
   
   
2. Για άμεση κατανάλωση - οι λεγόμενες επιτραπέζιες ελιές. Συνήθως είναι ποικιλίες ελιών που με την ωρίμανση η τυπικά πικρή γεύση τους γίνεται τραγανή. Αποθηκεύονται κυρίως σε άλμη ή αλατισμένες. Από αυτόν τον τύπο είναι οι πολύ δημοφιλείς στην Ελλάδα ποικιλία Καλαμάτα.
   
   
3. Κατάλληλες και για τα δύο - παράδειγμα αυτού μπορεί να είναι επίσης η Καλαμάτα, των οποίων οι ποικιλίες στην καλλιέργεια χρησιμοποιούνται και για την παραγωγή ελαιολάδου.

Οι ποικιλίες ελιάς για ελαιόλαδο, που υποστηρίζεται ότι είναι πλουσιότερες σε βιταμίνες Ε, Κ, πολυφαινόλες και ωμέγα 3 και 6 λιπαρά οξέα είναι:

1. Arbequina - Μία από τις πιο ευχάριστες ποικιλίες ελαιολάδου, που χρησιμοποιείται ευρέως για ιατρικές δοκιμές και έρευνες. Ποικιλία με πιο φρουτώδη και φρέσκια γεύση, κατάλληλη για πασπάλισμα σε ψάρι, σαλάτες και ψήσιμο, αλλά εξίσου αποτελεσματική και για τηγάνισμα.
   
   
2. Piqual - μία από τις πιο διαδεδομένες ποικιλίες παγκοσμίως. Με πιο έντονη και πιπεράτη επίγευση, με γεύση πράσινου αγκινάρα. Κατάλληλη για μαγείρεμα, τηγάνισμα και παρασκευή κρέατος.
   
   
3. Manzanilla - ποικιλία που χαρακτηρίζεται από εξαιρετικά έντονη φρουτώδη γεύση και άρωμα, με νότες βασιλικού και ντομάτας. Κατάλληλη για κάθε χρήση.
   
   
4. Cornicabra - ποικιλία ελιάς χαρακτηριστική για την πικράδα και την τραγανότητά της. Χρησιμοποιείται κυρίως από γνώστες, λόγω της χαρακτηριστικής της γεύσης. Κατάλληλη για κάθε χρήση.

Επιλεγμένες ποικιλίες εξαιρετικού παρθένου ελαιολάδου με αποδεδειγμένη προέλευση μπορείτε να βρείτε εδώ. 

Η τακτική κατανάλωση ελαιολάδου λειτουργεί σαν αντικαταθλιπτικό και είναι σημαντική για τον κανονικό ρυθμό της καρδιάς και τη διατήρηση υγιών επιπέδων χοληστερόλης στο αίμα.

Λειτουργεί ως ισχυρό αντιοξειδωτικό που παγιδεύει τις ελεύθερες ρίζες και βελτιώνει την ελαστικότητα των ιστών. Γι’ αυτό το λόγο χρησιμοποιείται συχνά στην κοσμετολογία.

Περισσότερες πληροφορίες για τα ωφέλιμα οφέλη του ελαιολάδου διαβάστε στο Χρήσιμες χρήσεις του ελαιολάδου.